Borsanın Tanımı

Ticaret borsaları, borsaya dahil maddelerin (zirai ve hayvansal ürünlerin, bunlara işlenmiş olanlarda dahil) alım satımı ve borsada oluşan fiyatlarının tespit, tescil ve ilânı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır.

Bu nitelikleri itibariyle Ticaret Borsaları; Etkin işleyen piyasa mekanizmasının oluşmasında, ürünlerin gerçek değerinin belirlenmesi fiyat hareketlerinde istikrarın sağlanması, alım satımın güvenilir fiyatlar üzerinden yapılması ulusal ve uluslararası piyasalar arasında dengenin kurulması fonksiyonlarını yerine getirmek zorundadırlar. Borsaların bu işleyişleri içersinde alım ve satımların tescili büyük önem arz etmektedir. Tescil işleminin başlıca nedeni; alım ve satımların ve fiyatların ilanı pazarın şeffaflığını, bütün alıcı ve satıcılara ve resmi makamlara piyasadaki ürün ve fiyat hareketleri hakkında sağlıklı, güvenli ve yeterli bilgiler verilerek neticede ilgililerin bilinçlenmesini sağlar. Bunun içinde alım satımların, bunları yapanları, miktar ve fiyatların tespiti, kontrol edilerek kayda geçirilmesi, borsa dilinde tescil edilmesi gerekir. 

Bu nedenle muamelelerin tescili, borsaların başlıca çalışmalarından biridir. Borsa denildiğinde genellikle hisse senetlerinin işlem gördüğü menkul kıymet borsaları akla gelmektedir. Ancak ticaret borsaları ile menkul kıymet borsaları arasında farklar bulunmaktadır. İkisini birbirinden ayıran en temel fark; ticaret borsalarında zirai ürünlerin işlem görmesidir. Ticaret borsaları, hukuki mevzuatla sınırları belirlenmiş mali ve idari özerkliğe sahip kurumlardır. Bir başka ifadeyle; devlete herhangi bir parasal yük getirmeden kendileri kaynak yaratan, kullanan, hatta kamu kuruluşlarına kaynak aktaran kuruluşlardır. Ayrıca, kendi üyeleri arasından seçimle gelmiş kurullar (Meslek komitesi, Meclis ve Yönetim Kurulu) tarafından yönetilmektedir. Bu yönü ile de hürriyetçi demokrasinin vazgeçilmez unsurudur. Ticaret borsaları aynı zamanda piyasa ekonomisinin önemli bir parçasıdır. 

Çünkü ticaret borsalarında, tarım ürünlerinin fiyatları arz-talep koşullarına göre oluşmaktadır. Alıcı ile satıcıyı karşı karşıya getirmeyi amaçlayan ticaret borsacılığı, fiyatların serbest rekabet ortamında oluşmasını sağlamaktadır. Özellikle ürün ve ihtisas borsacılığı ile vadeli işlemler borsaları global ekonomide vazgeçilmez hale gelmiştir.

Çankırı Ticaret Borsasının Tarihi

27.04.2000 yılında yapılan Organ seçimleri ile Çankırı Ticaret ve Sanayi Odası İşhanı'nın 3. katında faaliyetine başlamıştır. 18 ay kadar süre ile çalışmalarını burada devam ettiren Borsamız, 01.08.2001 tarihi itibariyle Kenbağ Mevkii'nde bulunan hizmet binasına geçerek faaliyetlerine burada devam etmektedir. Toplam 4200 m² alana yayılmış olan Borsamız 3 katlı ve toplam 1440 m² bir binaya sahiptir. Binamız, üyelerimizin ve ilimizin ihtiyaçlarına cevap vermeyi hedef edinmiştir.

Görevleri

• Borsaya dahil maddelerin, borsada alım-satımını tanzim ve tescil etmek.
• Borsaya dahil maddelerin borsada oluşan her günkü  fiyatlarını  usulü  dairesince,  tespit ve ilan etmek.
• Alıcı   ve   satıcının,  teslim ve teslim alma ile ödeme bakımından  yükümlülüklerini, muamelelerin tasfiye şartlarını, fiyatlar üzerinde etkili şartları ve ihtilaf doğduğunda ihtiyari tahkim usullerini gösteren ve Birliğin onayıyla yürürlüğe girecek genel düzenlemeleri yapmak.
• Yurt içi ve yurt dışı Borsa ve piyasaları takip ederek fiyat haberleşmesi  yapmak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol göstermek.
• 51 inci maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak.
• Borsaya dahil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere laboratuar ve teknik bürolar kurmak veya kurulmuşsa iştirak etmek.
• Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek.
• Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmi makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerin tamamı veya bir kesimin menfaati olduğu takdirde  bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak.
• Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğindeki uygulamaları izlemek ve tespiti halinde ilgili makamlara bildirmek.
• Mevzuatla bakanlıklara ve diğer kamu kurum ve kuruşlarına verilen işlerin, bu kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde borsalara tevdii halinde bu işleri yürütmek.
• Üyelerin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak.
• Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak.
• Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça görevleri yapmak.

Borsanın Faydaları

• Çiftçinin ürettiği tarım ürünleri piyasanın mevcut şartları içinde gerçek değerine ulaştığı ölçüde, Devletin tarım sektöründe destekleme politikaları sebebiyle üstleneceği mali yük azalır.
• Tarım ürünleri ve hayvansal ürünlerin alım satımının Borsaya tescili ile kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması sağlanmakta böylece, devletin bu ürünlerde stopaj , kdv ve vergi kayıp ve kaçakları önlenmektedir.
• Ticaret borsaları, önceden tahmini mümkün dalgalanmaları da istikrara kavuşturur.
• Ticaret Borsaları Müteahhitlik Piyasasında Çalışan Kişiler İçin Avantaj Sağlar. İşadamı riskten kurtulmak için, ticaret borsasında taahhüt ettiği teslim tarihi ve mal miktarı ile uyumlu olarak bu maldan vadeli alım yaparak riskten kurtulmuş olur.
• Ticaret Borsaları İhracatçıya Avantaj Sağlar : Gıda, tekstil gibi sanayi dallarında çalışan üretici ihracatçılar vadeli alım sözleşmeleri yaparak, ihracat taahhütlerini zamanında ve istenilen kalite ve fiyatta ürünleri zamanında temin ederek yerine getirme imkanını bulabilmektedirler.
• Ticaret Borsaları Tüketici Menfaatlerini Korur. Ticaret Borsaları üretimi ve tüketimi son derece yaygın olan tarım ürünlerinin bölge ve zaman bakımından fiyat farklarını kısmen telafi ederek, tüketicinin menfaatlerine uygun adil ve gerçek fiyatların oluşumuna katkıda bulunur.
• Ticaret Borsaları Üreticiye Fayda Sağlar: Borsalar üreticilerin, ürünlerini çok miktarda alıcı karşısında arz edebildikleri, böylece o günkü şartlar içinde, güvenle ve gerçek fiyatla satabildikleri bir piyasadır. Ticaret Borsalarına sadece borsaya kayıtlı üyeler girebilirler ve borsada işlem yapabilirler. Bu sınırlamanın tek istisnası tarım üreticileridir. Bu sebeple, her borsada satıcıların önemli bir bölümünü tarım üreticileri oluşturur.

• Ticaret Borsalarına sadece borsaya kayıtlı üyeler girebilirler ve borsada işlem yapabilirler. Bu sınırlamanın tek istisnası tarım üreticileridir. Bu sebeple, her borsada satıcıların önemli bir bölümünü tarım üreticileri oluşturur.

  Müstahsilden alım yapan firmalar için;

  • Borsamızda tescil yapılırsa; Zirai ürünlerde Maliyeye % 4 yerine %2,
  • Hayvansal ürünlerde ise %2 yerine %1 ödeme indirimi gerçekleşiyor.

• Tahkim Yöntemiyle İhtilafların Çözümünde Zaman Kaybı Yaşanmaz ! Üyeler arasında meydana gelen anlaşmazlık ve uyuşmazlıklar Hakem Heyetleri marifetiyle çözülür.